Magisterium Kościoła ma zleconą misję głoszenia światu zbawczej prawdy i dlatego wypowiada się o filozofii i jej potrzebie. Kościół czyni to z dwojakiego punktu widzenia. Najpierw z negatywnego, gdyż chrześcijanom zagraża niebezpieczeństwo zejścia z drogi wyzwalającej wiary i popadnięcia „w niewolę” „filozofii będącej czczym oszustwem opartym tylko na ludzkiej tradycji, na żywiołach tego świata, a […]
„Spotykamy się ze zdaniem, że u kresu naszego poznania poznajemy Boga jako nieznanego w tym znaczeniu, iż umysł znajduje się wobec poznania Boga najbliżej wówczas, gdy uznaje, że Jego istota jest ponad wszystkim, co myśl może ująć w obecnym swym stanie; tak więc, chociaż nieznana jest Boża istota, wiadomo, że Bóg jest”. Stwierdzenie, iż Bóg […]
Proszę metafizyków o wybaczenie mi nieuniknionego uproszczenia; wiadomo, iż niemożliwe jest przedstawienie traktatu o analogii w czasie jednego wykładu. Chciałbym jedynie, żeby słuchacze, którzy nie są metafizykami, zrozumieli przede wszystkim to, że spontanicznie wciąż posługują się analogią; następnie, że analogia jest całkiem po prostu sposobem poznania jakiegoś bytu w związku z jakimś innym lepiej znanym […]
Analogia w ogólności jest metodą transpozycji, która polega na określaniu (a więc na umożliwianiu poznania) przedmiotu nieznanego lub niedostatecznie znanego za pomocą atrybutu przysługującego jakiemuś innemu przedmiotowi lepiej znanemu ze względu na stosunek zachodzący pomiędzy tymi dwoma przedmiotami. A zatem stwierdzenie, iż ktoś ma ostry język, sprawia, że dowiadujemy się o sposobie jego mówienia za […]
Podobieństwo to natomiast nie jest i nie może być całkowite od strony przyczyny. Właśnie dlatego, że jest ona pierwszą przyczyną i że skutek całkowicie jej podlega, nie można pojąć, by zawierała się ona wraz ze swoimi skutkami w jedności tego samego rodzaju; innymi słowy, jest rzeczą niemożliwą, by najogólniejsza, jaką tylko pomyślimy, doskonałość, wspólna dla […]
Rozumiem, że stwierdzenie to może budzić obiekcje. Chociaż zasada przyczynowości narzuca się naszej myśli tak nieodparcie, iż trudno się jej przeciwstawić, zasada podobieństwa skutków do ich przyczyny jest o wiele mniej oczywista w dziedzinie naszego doświadczenia. Jakie podobieństwo zachodzi pomiędzy twórcą a jego dziełem, pomiędzy narzędziami, którymi się posługuje, a rezultatem, który pozwalają mu one […]
Skąd jednak możemy wiedzieć, że stworzenia są podobne do Boga? Czy w przytoczonych przeze mnie wyżej słowach św. Augustyna nie dokonuje się nieuprawnionego przejścia od sprawczej przyczynowości Bożej do przyczynowości wzorczej? Niebo i ziemia nie uczyniły się same przez się, lecz zostały uczynione; czyż jednak mamy prawo dodać: „przez Ciebie, który jesteś piękny, bo […]
Biblia podsuwa nam do przemyślenia w związku z odpowiedzią na tę kwestię następującą uwagę: stworzenia widzialne są przejawem Boga, który jest niewidzialny. „Głupi [już] z natury są wszyscy ludzie, którzy nie poznali Boga: z dóbr widzialnych nie zdołali poznać Tego, który jest, patrząc na dzieła nie poznali Twórcy” — stwierdza autor Księgi Mądrości (Mdr 13, […]
Kasjan mówi nam o mnichu Serapionie, który przyzwyczaił się do przedstawiania sobie Boga pod postacią ludzką (zgodnie ze słowami Biblii: „Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam”) i tak dalece pogrążył się w swoim błędzie, że postanowiono wreszcie z tego błędu go wyprowadzić. Wówczas jednak zalał się on łzami i upadłszy na ziemię pełen żalu […]
Afirmację Boga możemy rozpatrywać jako narzucającą się rozumowi: Bóg istnieje, nie budzi to żadnej wątpliwości. Równocześnie jednak wydaje się, że to tak jasne na pozór stwierdzenie bardziej wnikliwa refleksja nieuchronnie podważa. Istnienie Boga rzeczywiście jest stwierdzone jako pierwsza i radykalna przyczyna wszechcałości bytów i samego człowieka, a więc jako całkowicie różne od wszystkiego, co znamy […]
