Podane poprzednio określenie doświadczenia jest — jak zaznacza sam R. Ingarden — tak szerokie, „by nim objąć tak poznanie indywidualnych faktów, jak i aprioryczne poznanie bezpośrednie” . Według fenomenologów mamy przynajmniej te dwie odmiany poznania, a także i dwie dziedziny przedmiotów poznania: przedmiotów realnych i przedmiotów idealnych. W ten sposób fenomenologia podejmuje na nowo zagadnienie […]
Naczelna zasada badań fenomenologicznych powiada: „Ostatecznym źródłem i podstawą poznania wszelkiej teorii jest w każdym przypadku bezpośrednie doświadczenie”. Koncepcja doświadczenia u fenomenologów wykracza jednak poza koncepcję pozytywistyczną. Pojęcie bowiem „bezpośredniego doświadczenia” rozszerzają oni i na te akty, które wykazują prawdziwość sądów ogólnych sensu stricto. Dlatego to fenomenologowie rozumieją przez „bezpośrednie doświadczenie” każdy taki akt poznawczy, […]
Wyjaśnieniem zła jest wyłącznie sama przewrotność zwichniętej woli. Dlaczego jednak Bóg dopuszcza to zło? To pytanie równa się pytaniu, dlaczego Bóg obdarzył stworzenie wolnością. Będziemy w zgodzie z myślą św. Tomasza twierdząc, że wybór i czynienie zła nie należą do istoty człowieczeństwa, lecz są tylko właściwością stworzonej i skończonej wolności. Jednak i właściwość jest czynnikiem […]
Zło moralne polegaja na nieuporządkowaniu woli własnej i innych, łamaniu prawa godziwości, zdradzie przyjaciół, nadużyciu zaufania, bezczelności i wynoszeniu własnego ja, zdradzaniu miłości, bezwstydzie, podłości — aby tylko dojść do celu — pysze i dogadzaniu namiętnościom z podeptaniem wszelkiego prawa i wszelkich względów. To właśnie jest „zło ludzkie” z dwóch przeciwstawnych racji: to bowiem zło […]
Przechodzi przez przyrodę i jej katastrofy, o ile nie godzą one bezpośrednio w niego i nie zakłócają jego aspiracji i zamierzeń. Ubóstwo, choroby, śmierć… są przejawem oddziaływania świata na człowieka, który z powodu jakiegokolwiek przypadku może być skazany na bezradność, cierpienie nawet przez całe życie, wreszcie może utracić samo życie. W takim przypadku trudno spodziewać […]
Ontyczno-ontologiczna analiza zła sprowadza je do samego bytu czy też do realizacji zróżnicowania i przeciwieństw i kończy na zanegowaniu samego zła przez odwołanie się do wymogów harmonii Kosmosu. Jest to właśnie wyjaśnienie kosmologiczne uważające tak zwane zło za część organizmu wielkiej Całości (panteizm klasyczny) i za komponent naszego bytu, który polega na „bycie w świecie”, […]
Cierpienie, ból, ignorancja, perwersja, desperacja, niepowodzenia, upadki… i śmierć stanowią horyzont tego, co ludzkość nazwała, a raczej czego doświadczyła jako „problem zła”. Jest on pozostawiany na ogół na uboczu w tradycji filozoficznej Zachodu, która najczęściej wychodzi od bytu i dobra i natychmiast prawie zwraca się ku wiedzy i praktyce, by żyć i cieszyć się życiem, […]
Miał rację Kierkegaard, kiedy powtarzając koncepcje historii apologetów chrześcijańskich oceniał taką interpretację jako poganizm i „desperactwo”. Najnowsza historiografia eliminuje wolność Boga i człowieka i wyjaśnia wszystko przypadkowością i koniecznością. Już w młodzieńczym tekście Kierkegaard obnażył słabą stronę najnowszej historiografii celem rewindykacji miejsca dla Opatrzności chrześcijańskiej. Zarzuca heglizmowi, że eliminuje on sam problem historii, która przecież […]
Najnowsza filozofia przekracza różnorodne systemy, które różnią się tylko w sporze o miejsce, jakie pozostało po Bogu. Posłuchajmy, co w tym względzie mówi Dilthey: „Ani historia pragmatyczna, ani metafizyka nie mogą dać odpowiedzi odnośnie do istotnego problemu historii. Tajemnica historii i ludzkości tkwi o wiele głębiej niż można by sądzić. Zasłona tej tajemnicy opada, jeśli […]
Teoretycy polityki i historii przeciwstawiają się teologii, a przede wszystkim odmawiają jej prawa do zabierania głosu w sprawie bytu człowieka; transcendencja, ich zdaniem, to skok w próżnię, gdzie człowiek traci wszelki grunt pod nogami. Ostateczna przyczyna tego przewrażliwienia w stosunku do teologii tkwi w samej istocie najnowszej filozofii, w jej immanentyzmie, który Hegel uczynił szczytowym […]
