Na przykład niechrześcijanin z powodzeniem może studiować wiarę i literaturę chrześcijańską i dowiadywać się, jak funkcjonuje język, choć język wiary „nie znaczy” dla niego tego, co „znaczy” dla prawdziwego wyznawcy. Może więc odczuwać skłonność do powiedzenia, że w pewnym sensie rozumie ów język, a w innym nie rozumie go. Może on wprawdzie myśleć częściowo lub […]
To, co powiedziałem, wydaje się wiązać z pytaniem, czy daną grę językową może zrozumieć człowiek stojący z zewnątrz sposobu życia, którego owa gra jest wyrazem, a w istocie częścią składową. Gdy pada pytanie, czy człowiek stojący poza religią może rozumieć język religii, nie sądzę, by można odpowiedzieć na nie właściwie, mówiąc po prostu „tak” lub […]
Nie zajmuję się argumentacją na rzecz zdania, że Bóg nas kocha, lub przeciw temu zdaniu. Zajmuję się po prostu dowodzeniem, że istnieją naprawdę kryteria sensowności stosowalne w różnych grach językowych, szczególnie we wszystkich językach, w których występują twierdzenia czy rzekome zdania o faktach. Jeśli jest to słuszny pogląd, przemawia on przeciw twierdzeniu, że każda gra […]
Przede wszystkim, lepiej będzie, jeśli wyjaśnię, że nie proponuję, by rozważać zagadnienie metafizyczne. To znaczy, nie zamierzam krytykować teorii autonomicznych gier językowych w oparciu o to, że zakłada ona pewien rodzaj pozytywizmu lingwistycznego, zgodnie z którym filozof może opisywać jedynie sposoby użycia języka. Mówiąc konkretniej, nie zamierzam rozważać pytania, czy filozof może usprawiedliwić język przekonań […]
Po św. Tomaszu, można powiedzieć, wystąpiła zdrowa reakcja przeciw podporządkowaniu wiary chrześcijańskiej filozofii greckiej. Reakcja ta ujawniła się w XIV w., a Robert Holcot jest jej przykładem. Teologia i filozofia zmierzały do rozdzielenia się, poprzez prawdziwie radykalną krytykę metafizyki, która — u takich myślicieli jak Akwinata — tworzyła czy dążyła do utworzenia pomostu między nimi. […]
Nie należy jednak zapominać, że gdy Wittgenstein mówi o grach językowych, myśli o tym, że każdy rodzaj gry ma własne reguły i to reguły gry w tę jedną grę. Oczywistym absurdem byłoby oceniać zalety piłkarza, zastanawiając się, czy przestrzega, czy nie przestrzega reguł krykieta. Każdy rodzaj gry jest, by posłużyć się wyrażeniem Moore’a, tym, czym […]
Teorię wielości gier językowych często rozumie się jednak jako dotyczącą języków w tym sensie, w jakim mówimy o języku nauk empirycznych, moralności, religii itd. Choć bowiem takie czynności, jak modlenie się, błogosławienie, przeklinanie i dziękowanie trudno uznać za należące do języka przyrodoznawstwa, czynność stwierdzania można napotkać zarówno w języku nauki, jak też w języku religii. […]
Gdy Wittgenstein wskazuje w swych Dociekaniach filozoficznych, że językiem można posługiwać się na wiele różnych sposobów (by twierdzić, rozkazywać, pytać, wykrzykiwać, modlić się, dziękować, przeklinać itd.), przypomina nam o zwykłych czynnościach językowych i zwraca uwagę na coś niewątpliwie prawdziwego. Wcale stąd oczywiście nie wynika, że nie ma on wystarczającego powodu, by wygłosić swą uwagę. Z […]
Zdaniem Strassera analizy śladu przygotowują odpowiedź. Sam Levinas wraca do rozróżnienia pomiędzy „znakiem” a „śladem”. Ślad zakłóca (derange) porządek świata. Dla zrozumienia w tym miejscu myśli Levinasa, Strasser rozważa, co implikuje idea porządku. Do istoty porządku należy to, że elementy mu przyporządkowane zajmują określone miejsce wewnątrz systemu albo dla wyrażenia dynamiki pełnią funkcję częściową w […]
Odrębną pozycję w kontekście fenomenologii zajmuje — jak już zaznaczyliśmy wcześniej — E. Levinas. Przyjrzyjmy się jej, zgodnie z naszą zapowiedzią, obecnie trochę bliżej. Jest to konieczne, ponieważ stanowi ona w na- szych czasach zaprzeczenie możliwości tego doświadczenia religijnego (fenomenologicznego) w sensie doświadczenia właściwego przedmiotu religii, o którym mówiliśmy. Levinas kategorycznie stwierdza, że nie może […]
