Filozofia jako wiedza nie jest dziełem kilku jednostek, lecz jest dobrem całej ludzkości, gdyż czynnikiem aktywnym w niej jest naturalne światło rozumu. Ono to właśnie odkrywa istotne prawdy dotyczące Boga i ułatwiające przyjęcie wiary. Nie ulega też wątpliwości, że wiara oświeca i wzmacnia naturalne siły rozumu w obliczu właściwego mu zadania. Poprawne posługiwanie się filozofią […]
Kategoria: Filozofia
Etyka i prawo
Należy przede wszystkim zwrócić uwagę na podstawy etyki i prawa naturalnego, aby zdać sobie sprawę, że kryzys tych dwu fundamentalnych dyscyplin dotyczących działania ludzkiego prowadzi do zagadnienia „teorii bytu”. Prawdą jest, że dotyczą one ludzkiego działania oraz stosunku człowieka do człowieka, a więc tak z fenomenologicznego jak i aksjologicznego punktu widzenia wydają się stanowić pewne […]
Istnienie Boga a dochuwa sfera życia
Oprócz nauk przyrodniczych i niezależnie od nich, człowiek — by przeniknąć tajemnicę swego bytu i własnego przeznaczenia — wypracował nauki dotyczące życia duchowego. Upraszczając, możemy nauki odnoszące się do sfery ducha podzielić na dwie grupy: fenomenologiczne i aksjologiczne Z grupy pierwszej można wymienić następujące: psychologia, zwłaszcza introspekcyjna, bądź fundamentalna czynności wyższych, bądź stosowana (psychologia sztuki, […]
Zasady etyczne posługiwania się rozumiem
Encyklika porusza zasady etyczne dotyczące posługiwania się rozumem. Domaganie się absolutnej autarchii rozumu jest nie tyle błędem w dociekaniu natury rozumu, ile sprawą czystego wyboru, aktem woli. Tak samo otwarcie się rozumu na prawdę suponuje umiłowanie samej prawdy. Rozum pobudza wolę do miłości prawdy w tej mierze, w jakiej uznaje swoje wewnętrzne ukierunkowanie ku prawdzie, […]
Egzegeza absolutna czy sakramentalna?
Nasz miły fundamentalizm stawia właściwie na jednym poziomie wszystkie wypowiedzi Biblii nadając im wartość równą i oczywiście charakter absolutny. Izolując jedne od drugich przekreśla ich wewnętrzną i wzajemną spójność. Ta zasada spójności otrzymuje u Franciszka perspektywę sakramentalną: każde słowo i każde zdanie, nawet w kontekście świeckim czy banalnym, także niebiblijne i pogańskie, ma u niego […]
Egzegeza regresywna czy nowa?
W fundamentalizmie widoczna jest także tendencja restauracyjna: próba cofnięcia kół historii, by budować na „prawdach fundamentalnych”. Ruch franciszkański powołuje się także na fundament konieczny wszelkiej reformy chrześcijańskiej. Ale jakże daleki jest od restauracji. Jest on, zgodnie ze swą interpretacją Pisma Świętego, jurydycznie i teologicznie czymś nowym. Do tego stopnia, że papież nie mógł mu udzielić […]
Egzegeza prohibicyjna czy wolna?
Dla fundamentalistów Ewangelia jest jakimś kodeksem prawnym, który reguluje życie ludzkie w detalach. A dla Franciszka? Niektórym braciom nie wystarcza jego reguła, bo cóż to za reguła, w której więcej Ewangelii niż prawa? Pragną więc poprawić ją regułami św. Benedykta, św. Augustyna i św. Bernarda, aby ich własne życie zakonne było dokładnie określone. Ile bólu […]
Prawda zobiektywizowana czy osobista?
Fundamentalizm wychodzi z wiary w natchnienie werbalne: prawda Boża zobiektywizowała się w słowach i zdaniach Pisma Świętego, dostępna więc stale, pewna, konkretna, dająca gotową odpowiedź na wszystko, wystarczy wyciągnąć rękę… Dla Franciszka prawda Pisma Świętego nie znajduje się pod ręką — można ją odkryć tylko w kontekście całościowym i osobowym. To podczas Eucharystii usłyszał on […]
Lektura franciszkańska
Charyzmat franciszkański trwa, chociaż Zakon (Tora, Prawo, Instytucja) okazał się — zwykłą koleją rzeczy — silniejszy od Ewangelii. Charyzmatu tego — tak żywego dzisiaj w świecie i w różnych wspólnotach, i nawet w samych zakonach św. Franciszka — nie można pojąć bez Franciszka, a Franciszka bez Jezusa i Jego Ewangelii. Atoli — jak przypomina franciszkanin […]
Kryteria sensowności
Nie zajmuję się argumentacją na rzecz zdania, że Bóg nas kocha, lub przeciw temu zdaniu. Zajmuję się po prostu dowodzeniem, że istnieją naprawdę kryteria sensowności stosowalne w różnych grach językowych, szczególnie we wszystkich językach, w których występują twierdzenia czy rzekome zdania o faktach. Jeśli jest to słuszny pogląd, przemawia on przeciw twierdzeniu, że każda gra […]